វ៉ាស៊ីនតោន៖ កម្ពុជាត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្តោតលើតែសេដ្ឋកិច្ចហើយទុកបញ្ហានយោបាយដោយឡែក ដើម្បីការអភិវឌ្ឍសង្គមរបស់ខ្លួនឲ្យមានដំណើរល្អទៅមុខ។ នេះជាសម្តីរបស់លោក ភីធើរ តាន់ កែវ (Peter Tan Keo) ដែលជាស្ថាបនិកអង្គការយុទ្ធសាស្រ្តសាកលអាស៊ី (Global Strategy Asia) តាមទូរស័ព្ទតាមរយៈកម្មវិធីសំឡេងជំនាន់ថ្មីកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែតុលា កន្លងមក។
លោក ភីធើរ មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងទស្សនៈសេដ្ឋកិច្ច ចិនមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដោយសារចិនវិនិយោគចំនួនលុយ៩ពាន់លានដុល្លារនៅកម្ពុជាពីឆ្នាំ ១៩៩៤ដល់២០១៣ បើប្រៀបធៀបទៅវៀតណាមរហូតដល់ ឆ្នាំ២០១៥ វិនិយោគតែ២ពាន់៥០០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា តែបើមើលតាមប្រវត្តិសាស្ត្រវិញ គេអាចអះអាងថា វៀតណាមមានឥទ្ធិពលខ្លាំងផ្នែកនយោបាយលើកម្ពុជា ដោយវៀតណាមបានចូលលុកលុយកម្ពុជាពីឆ្នាំ១៩៧៩រហូតដល់កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស។ ប៉ុន្តែចិនមានឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងឡើងលើកម្ពុជាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ លោកបានលើកឧទាហរណ៍ ពេលកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះនៃជំនួបអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០១២ ដែលក្រោមការដឹកនាំរបស់ខ្លួន កម្ពុជាបរាជ័យក្នុងការបង្កើតសេចក្តីប្រកាសរួមអាស៊ាន។ លោកហៅបរាជ័យនេះគឺជាមហន្តរាយមួយក្នុងប្រវត្តិអាស៊ាន៤៥ឆ្នាំមកនេះ។
«យើងឃើញថាតើចិនមានឥទ្ធិពលប៉ុណ្ណា ហើយវៀតណាមមានឥទ្ធិពលប៉ុណ្ណាលើកម្ពុជា។ ដូច្នេះខ្ញុំគិតថា ទស្សនៈរបស់គណបក្សប្រឆាំងដែលថា កម្ពុជានឹងត្រូវបានធ្វើវៀតណាមវូភានីយកម្មគឺជាទស្សនៈហួសសម័យបន្តិចហើយ។ តាមរយៈឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនទៅលើកម្ពុជា និង អ្វីដែលកម្ពុជាប្រព្រឹត្តកាលពីខ្លួនជាម្ចាស់ផ្ទះចំពោះរឿងជម្លោះដែនទឹកក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ទស្សនៈដែលថា វៀតណាមមានឥទ្ធិពលខ្លាំងលើកម្ពុជាដូចកាលពី២០ឬ៣០ឆ្នាំមុនគឺប្រហែលមិនអាចទៅរួច»។
លោក ភីធើរ បានប្រាប់សំឡេងជំនាន់ថ្មីថា ការដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយវៀតណាម គឺជាអ្វីដែលគេអាចយល់បានដោយងាយថា វៀតណាមមានឥទ្ធិពល។ ប៉ុន្តែបើគិតដល់ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចចិនមកលើកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នវិញ ការឈើជើងរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជាមានកម្រិតអប្បរមា។
លោក ភីធើរ តាន់ កែវ ក៏សង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានក្នុងការជួយកម្ពុជាឲ្យមានឯករាជ្យភាពទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ។
«បើយើងមើលទៅកត្តាផ្សេងៗដូចជា កម្ពុជាមានសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយ កម្ពុជាក្រីក្រ ហើយប្រៀបធៀបកត្តាទាំងនេះទៅប្រទេសវៀតណាមនិងចិន អ្នកអាចស្រមៃមើលខ្លួនឯងទៅមើល បើសិនជាគ្មានអាស៊ានតើកម្ពុជានឹងទៅជាយ៉ាងម៉េច? កម្ពុជាក្រជាយូរមកហើយ រាប់រយឆ្នាំមកហើយ បើតាមប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ប្រទេសនេះ»។
ក្នុងន័យនេះដែរ លោក ភីធើរ មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាធ្លាប់នៅក្រោមអាណានិគមនិងមិនដែលជៀសរួចពីឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសប្រកួតប្រជែងធំៗទេ។ ដូច្នេះប្រទេសកម្ពុជាមិនសូវសំខាន់បុន្មានទេ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះទៅជាប្រទេសសំខាន់មួយក្រោយមក គឺដោយសារតែចូលរួមជាមួយអាស៊ាន ដែលជាកម្លាំងមួយដ៏ខ្លាំងទាំងផ្នែកប្រជាសាស្ត្រនិងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងពិភពលោកដែលក្នុងនោះក៏មានកម្ពុជាផងដែរ៕
