ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សមួយនៃប្រទេសកេនយ៉ា (Kenya) និយាយថា ប៉ូលិសនិងកម្លាំងសន្តិសុខ ជាអ្នកទទួល ខុសត្រូវចំពោះករណីសម្លាប់មនុស្សជិត៣០០នាក់ដោយប្រើប្រាស់កាំភ្លើង និងធ្វើឲ្យរបួសមនុស្សរាប់សិបនាក់ទៀត ក្នុងអំឡុងពេល២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ ក្នុងនោះក៏រាប់បញ្ចូលទាំងករណីប្រហារជីវិតភ្លាមៗ និងការបាញ់ខុសប៉ះពាល់ដល់អ្នកនៅក្បែរ។
ស្ថិតក្នុងវ័យ២៨ឆ្នាំ លោក Jeremy Mutiso កំពុងតែអង្គុយនៅជិតផ្ទះរបស់លោក ដែលមានទីតាំងនៅតំបន់ Mathare។ លោកកំពុងជជែកលេងជាមួយមិត្តភក្តិរបស់លោកនៅល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យមួយក្នុង ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ខណៈពេលបាតុកម្មមួយបានកើតមានឡើង។ ហើយប៉ូលិសបានធ្វើដំណើរមកដើម្បីបំបែកក្រុមបាតុករ។
«ពីកន្លែងដែលខ្ញុំនៅមើល ខ្ញុំលឺសម្លេងកាំភ្លើង៤គ្រាប់ ហើយសម្លេងទី៤លឺខ្លាំងណាស់។ ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមភ័យខ្លាច។ នៅពេលដែលខ្ញុំរត់គេចទៅផ្ទះខ្ញុំ ដៃខ្ញុំកំរើកមិនបានទេ ព្រោះខ្ញុំដាក់ដៃនៅក្នុងហោប៉ៅខាងក្រោយ ហើយពេលខ្ញុំព្យាយាមដកដៃចេញ មានតែផ្នែកខាងលើប៉ុណ្ណោះដែលអាចកំរើកបាន»។
អ្នកដែលរត់នៅពីក្រោយលោកបានប្រាប់លោកថា លោកត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើង និងកំពុងហូរឈាម។
វាត្រូវការពេលរាប់ម៉ោង ដើម្បីធ្វើដំណើរដល់មន្ទីរពេទ្យ ហើយលោកបានសម្រាកនៅទីនោះចំនួន២សប្តាហ៍។
សម្រាកនៅលើគ្រែមន្ទីរពេទ្យ លោក Mutiso បានសួរថាតើឪពុករបស់លោកបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងឬទេ ប៉ុន្តែលោកនិយាយថា លោកតក់ស្លត់នៅពេលលឺចម្លើយ។
«គាត់មិនបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទេ ព្រោះគាត់ខ្លាច។ គាត់នឹងមិនអាចឈ្នះរឿងក្តីនេះ ព្រោះគាត់ខ្លាចថាប៉ូលិសនឹងវាយបកដោយបៀតបៀនពួកយើង»។
លោក Mutiso បានផ្លាស់ទីលំនៅទៅតំបន់ដែលសុវត្ថិភាពជាងនេះ។
អង្គការគាំទ្រផ្នែកច្បាប់ឯករាជ្យមួយឈ្មោះ Independent Medico-Legal Unit (IMLU) របស់ប្រទេសកេនយ៉ា និយាយថា កម្លាំងសន្តិសុខគឺជាអ្នកស្ថិតនៅពីក្រោយករណីសម្លាប់ដោយកាំភ្លើងយ៉ាងតិច២ភាគ៣នៅប្រទេសកេនយ៉ា នៅចន្លោះឆ្នាំ២០០៩ និង២០១៣ ហើយនិន្នាការនេះបានបន្តរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។
អង្គការ IMLU ដែលមានជំនាញក្នុងបណ្តឹងទារុណកម្ម និងការរំលោភបំពានដោយរដ្ឋនិយាយថា អង្គការនេះបានកត់ត្រាអំពីបទសម្លាប់ដោយប៉ូលិស១៩៩បណ្តឹងនៅឆ្នាំ២០១៤ និងបទបង្ករបួសស្នាមរាប់សិបបណ្តឹងទៀត។ អង្គការIMLU និយាយថា អង្គការនេះបានកត់ត្រាការសម្លាប់មនុស្សដល់ទៅ៩៧ករណីក្នុងឆ្នាំនេះរាប់ត្រឹមខែតុលា។
អង្គការតស៊ូមតិនេះនិយាយថា ភាគច្រើននៃជនរងគ្រោះរាប់ពីឆ្នាំ២០០៩ ត្រូវបានបាញ់ពីក្រោយ ឬបាញ់ចំក្បាល។ នេះជាអ្វីដែលអង្គការ IMLU បានលើកឡើងហើយសំដៅទៅការសម្លាប់បែបប្រហារជីវិត ឬក្នុងស្ថានភាពដែលជីវិតរបស់កម្លាំងសន្តិសុខមិនបានទទួលរងការគំរាមកំហែងផ្ទាល់នៅពេលគាត់បាញ់កាំភ្លើង។
លោក Peter Kiama ប្រធានអង្គការ IMLU និយាយថា ករណីជាច្រើនមិនត្រូវបានរាយការណ៍ ហើយសម្រាប់ជនរងគ្រោះមួយចំនួនតូចដែលបានរាយការណ៍នោះ ពួកគាត់កម្រនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ណាស់។
«នៅក្នុង៩៩ភាគរយនៃករណីដែលយើងដោះស្រាយក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងទៅរបស់អ្នកស្លាប់ដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើងប៉ូលិស មិនថាពួកគេជាជនសង្ស័យ ឬជនរងគ្រោះដោយការបាញ់ខុសទេ ប៉ូលិសបានបដិសេធការជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ ដូចនេះវាតម្រូវឲ្យគ្រួសារជនរងគ្រោះធ្វើការតាមដានពាក្យបណ្តឹងជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែក្នុងបណ្តឹងភាគច្រើន គ្រួសារទាំងនោះបោះបង់ចោលពាក្យបណ្តឹង»។
លោក Charles Owino អ្នកនាំពាក្យខាងប៉ូលិសនិយាយថា ពេលដែលប្រជាជនអាចរងគ្រាប់កាំភ្លើងនៅក្នុងពេលប្រតិបត្តិការ ចំនួនជនរងគ្រោះតែងតែត្រូវបានបំប៉ោង ហើយប៉ូលិសមិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវគ្រប់ពេលនោះទេ។
«យើងត្រូវតែបកស្រាយអំពីមូលហេតុដែលយើងត្រូវតែបាញ់ជនល្មើស ព្រោះជនល្មើសមិនបានទទួលខុសត្រូវចំពោះរាល់សកម្មភាពដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តិ។ ដូចនេះ ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយ ដែលនាំឲ្យយើងមានស្ថានភាពដែលមានមនុស្សបាត់បង់ជីវិតដោយសារការបាញ់ខុស ប៉ុន្តែចំនួនមនុស្សគឺមិនច្រើនដល់២០០នាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដូចអង្គការ IMLU បានលើកឡើងនោះទេ»។
ទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលមួយដែលបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០១២ មានឈ្មោះថា Independent Policing Oversight Authority បានលើកឡើងនូវការព្រួយបារម្ភ អំពីការបាញ់កាំភ្លើងដោយប៉ូលិស។ នៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ការស៊ើបអង្កេតនាពេលថ្មីៗមួយ ស្ថាប័ននេះបានផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យចោទប្រកាន់បទឃាតកម្មលើភ្នាក់ងារប៉ូលិសនៅក្នុងការបាញ់សម្លាប់និស្សិត២រូបកាលពី ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៤៕
ប្រែសម្រួលដោយ វិញ សុជាតា
