ថ្ងៃទី១ខែកុម្ភៈជាខួបគម្រប់៣ឆ្នាំនៃការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបណ្តាលឱ្យមានសង្គ្រាមស៊ីវិលបង្ហូរឈាមមួយ ដែលកំពុងបន្តហែកហួរប្រទេសជាតិមួយនេះ ដែលមានប្រជាជនចំនួន៥៤លាននាក់។
វាក៏ជាថ្ងៃកត់សម្គាល់រយៈពេលជាង៣ខែដែរ ចាប់តាំងពីមានប្រតិបត្តិការថ្ងៃទី២៧ខែតុលា ឬ១០២៧ ដែលជាការវាយប្រហារដ៏សំខាន់របស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដែលប្រឆាំងនឹងរបបយោធានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ។ យុទ្ធនាការនេះ បានធ្វើឱ្យរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាចាញ់នៅសមរភូមិប្រយុទ្ធមួយចំនួនមិនធ្លាប់មានពីមានពីមុន និងជាការកំណត់ឡើងវិញនូវសង្គ្រាមនៅក្នុងប្រទេសនេះ។
លោក Richard Horsey ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ស្តីពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាប្រចាំក្រុមវិបត្តិអន្តរជាតិ បានប្រាប់វីអូអេថា៖ «នៅពេលដែលយើងនិយាយថាតើយើងកំពុងនៅចំណុចណានៅថ្ងៃនេះក្រោយពីរយៈពេល៣ឆ្នាំកន្លងទៅនោះ គឺយើងចង់និយាយយ៉ាងពិតប្រាកដ ថាតើយើងកំពុងស្ថិតនៅចំណុចណាក្រោយប្រតិបត្តិការ១០២៧នោះ»។
ក្រោយការចាប់ផ្តើមការវាយប្រហារថ្ងៃទី២៧ ខែតុលាកន្លងទៅ កងកម្លាំងនៃក្រុមប្រឆាំងបានដណ្តើមគ្រប់គ្រងតំបន់ប្រជុំជនជាច្រើនកន្លែងនៅក្នុងរដ្ឋ Shan ដែលស្ថិតនៅភាគឦសានប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ជាប់នឹងព្រំប្រទល់ប្រទេសចិន ដោយពួកគេគ្រប់គ្រងផ្លូវសំខាន់ៗទៅកាន់តំបន់ព្រំដែន និងបានបង្ខំឱ្យកងទ័ពនៃរបបសឹកជាច្រើនរយនាក់ បានចុះចូលជាមួយពួកគេផងដែរ។
របបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាបានឆ្លើយតបវិញនឹងការបាត់បង់នោះ ដោយការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសនិងបាញ់ផ្លោងដោយកាំភ្លើងធំជាច្រើនគ្រាប់ តែរហូតមកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់អាចយកបានមកវិញនូវទីតាំងដែលគេបានបាត់បង់នៅឡើយនោះទេ។ ការណ៍នេះបានធ្វើឱ្យក្រុមប្រឆាំងនៅទូទាំងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា វាយប្រហារដែរដែលធ្វើឲ្យរបបយោធាកាន់តែចាញ់ច្រើន។
លោក Horsey បានឱ្យដឹងទៀតថា៖ «នៅក្នុងតំបន់ជាច្រើននៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក្រុមប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច និងក្រុមកម្លាំងតស៊ូ បានចាប់ផ្តើមបើកការវាយប្រហារចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២៧ ខែតុលាកន្លងទៅ។ ក្រុមកម្លាំងទាំងនេះបានឃើញពីស្ថានភាពនេះនិងនិយាយថា ក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា កំពុងជួបសំណាងអាក្រក់និងខ្សោយមិនគួឱ្យជឿ។ ដូច្នេះគេផ្តល់ជំនឿចិត្តដល់ក្រុមទាំងនេះដើម្បីធ្វើការវាយប្រហារបន្ត»។
វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលជាក្រុមស្រាវជ្រាវរបស់ប្រទេសអង់គ្លេស ដែលតាមដានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានកត់ត្រាអំពើហិង្សាកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងឡើងចាប់តាំងពីខែមិថុនាកន្លងទៅ ដោយមានព្រឹត្តិការណ៍វាយប្រយុទ្ធគ្នាជាង១០០០លើកក្នុងខែវិច្ឆិកានិងខែធ្នូឆ្នាំ២០២៣។
លោក Min Zaw Oo ជំនួយការស្រាវជ្រាវនៃមជ្ឈមណ្ឌលក្រៅរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការសិក្សាអន្តរជាតិនិងយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក បានចំណាយពេលមួយខែ ដោយធ្វើដំណើរពាសពេញប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ និងបានជួបនិយាយជាមួយមេបញ្ជាការកងវរៈសេនាតូចនៃរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា និងមនុស្សមួយចំនួនផ្សេងទៀត។
លោកបានប្រាប់វីអូអេថា លោកឃើញថា ក្រុមយោធានៃរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា មិនបានត្រៀមខ្លួនក្នុងការទប់ស្កាត់បរាជ័យរបស់ខ្លួន ក្រោយខ្វះខាតការគ្រប់គ្រងល្អអស់ពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងទៅ។
ចុះខ្សោយតែមិនរលំ
លោកMin Zaw Oo និយាយថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដែលក្រុមយោធាមិនបានវិនិយោគលើយុទ្ធសាស្ត្រនិងយុទ្ធោបករណ៍ ដែលត្រូវការចាំបាច់ដើម្បីការពារយុទ្ធជនរបស់ខ្លួនពីការវាយប្រហារ។ ការប្រយុទ្ធនឹងក្រុមឧទ្ទាមមួយឬពីរក្រុមក្នុងពេលតែមួយ ធ្វើឱ្យយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាជួបការលំបាកជាខ្លាំងក្នុងពេលកន្លងទៅ។ ការប្រឈមនឹងសម្ពាធខ្លាំងពីគ្រប់ទិសទី ចាប់តាំងពីក្រោយថ្ងៃរដ្ឋប្រហារមក ធ្វើឱ្យរបបសឹកមួយនេះមានបញ្ហាជាច្រើនក្នុងពេលខាងមុខ។
លោកMin Zaw Oo បន្ថែមទៀតថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយឧត្តមសេនីយ៍ Min Aung Hlaing ដែលបានដឹកនាំធ្វើរដ្ឋប្រហារ ក្រុមយោធាបានដំឡើងឋានន្តរសក្តិដល់មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ជាច្រើននាក់ ដែលមានបទពិសោធន៍ប្រយុទ្ធតិចតួចឬក៏គ្មានសោះ។ លោក Min Zaw មិនបានមើលឃើញថា រឿងទាំងនេះ នឹងមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះឡើយ ដែលនេះជាប្រយោជន៍សម្រាប់ចលនាតស៊ូ។
លោកបន្ថែមទៀតថា៖ «នៅក្រោមការដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំគិតថាក្រុមយោធា មិនអាចជួសជុលស្ថានភាពលំបាករបស់ខ្លួនបានឡើយ។ គេនៅតែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រនៅឡើយទេ»។
បញ្ហាទាំងនេះកំពុងបង្កឱ្យមានការព្យាករណ៍ថា ក្រុមតស៊ូអាចទទួលជ័យជម្នះពិតប្រាកដលើក្រុមយោធា ដែលមានបទពិសោធន៍ប្រយុទ្ធខ្លាំងក្លានិងធំបំផុតក្នុងតំបន់ ជាពិសេសចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមនៃប្រតិបត្តិការ១០២៧មក។ អ្វីដែលគេធ្លាប់គិតថាវាហាក់ដូចជានឹងប្រើពេលយូរនោះ ពេលនេះ អ្នកខ្លះគិតថា វាជៀសមិនផុតទេ ដែលក្រុមអ្នកតស៊ូអាចនឹងទទួលជ័យជម្នះក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ការទស្សន៍ទាយដែលថា របបសឹកទទួលបរាជ័យ ឬដួលរលំក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ ជាការបំប៉ោងខ្លាំងហួសហេតុ។
លោក David Mathieson អ្នកវិភាគឯករាជ្យស្តីពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានប្រាប់វីអូអេដូច្នេះថា៖ «ដោយមើលឃើញពីជ័យជម្នះមួយចំនួនលើសមរភូមិប្រយុទ្ធ និងការបាត់បង់នៅក្នុងជួរយោធានៃរបបសឹកនោះ គេឃើញសន្ទុះទៅមុខកំពុងកើនឡើងដែលមនុស្សម្នាកំពុងមើលឃើញ ហើយប្រសិនបើយើងនៅរក្សាសន្ទុះនោះតទៅមុខទៀត យើងពិតជាអាចផ្តួលកម្លាំងយោធានៃរបបសឹកបាន។
លោកបន្ថែមទៀតថា៖ «ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា ការព្យាករណ៍ណាមួយ ដែលថាជ័យជម្នះនោះវានឹងកើតឡើងឆាប់ប៉ុណ្ណានោះគឺត្រូវតែប្រយ័ត្នប្រយែង។ ក្រុមមនុស្សគាំទ្រប្រតិបត្តិការ១០២៧និយាយថា របបយោធាអាចដួលរលំក្នុងរយៈពេលពី៣ខែទៅ៦ខែទៀត។ យើងមិនអាចថាបានទេចំពោះរឿងនេះ»។
ទីតាំងជាច្រើនដែលរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានបាត់បង់ចាប់តាំងពីមានប្រតិបត្តិការ១០២៧មក រួមមានតំបន់មួយចំនួននៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសឥណ្ឌា បង់ក្លាដែស ហើយច្រើនបំផុតនោះគឺនៅជិតព្រំដែនជាមួយប្រទេសចិន ដែលជាប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់ជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ផ្លូវពាណិជ្ជកម្មសំខាន់ៗមួយចំនួនជាមួយប្រទេសថៃ ក៏បានរងការវាយប្រហារកាន់តែខ្លាំងឡើងពីក្រុមចលនាតស៊ូផងដែរ។
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏លោកMathieson និយាយថា របបយោធាប្រហែលជាអាចនៅតែកាន់អំណាចដដែល ដោយបាត់ការគ្រប់គ្រងនៅតាមតំបន់ជាប់ព្រំដែនមួយចំនួន ដោយពង្រឹងអំណាចគ្រប់គ្រងនៅតាមតំបន់សំខាន់ៗភាគកណ្តាលនៅជុំវិញទីក្រុងធំៗរបស់ប្រទេសនេះ ដូចជាទីក្រុងយ៉ាងហ្គូន និងកំពង់ផែសមុទ្ររបស់ខ្លួន ដោយក្តោបក្តាប់មូលដ្ឋានយោធាសំខាន់ៗនិងរោងចក្រអាវុធ ដែលមានផ្លូវភ្ជាប់គ្នាខ្វាត់ខ្វែង។
លោកនិយាយបន្តទៀតថា គ្រាន់តែប៉ុណ្ណឹង «ក៏របបយោធានេះមានសមត្ថភាពផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងសម្ភារៈយោធាដែលគេត្រូវការក្នុងការប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមដែរ»។
បែកបាក់គ្នាប៉ុន្តែនៅឈរបាន
បើទោះជាមានការរត់ចោលជួរជាប្រចាំនិងការចុះចូលនាពេលថ្មីៗនេះ នៃក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាជាច្រើនកងវរៈសេនាតូច និងបានធ្វើឱ្យកម្លាំងយោធានៃរបបសឹកមានការចុះថយក្តី ក៏ក្រុមអ្នកវិភាគមួយចំនួនលើកឡើងថា ក្រុមយោធានៃរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា មិនបានចូលសារភាពនិងចុះចូលជាមួយកម្លាំងតស៊ូក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំខ្លាំងនោះឡើយ ដោយក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនេះនិយាយថា បើទោះបីជាមានការបាក់ទឹកចិត្តខ្លះៗក៏ដោយ ក៏កម្លាំងទាំងមូលមិនទាន់រលំរលាយទេ។
ក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាក៏កំពុងប្រយុទ្ធនឹងក្រុមចលនាតស៊ូប្រឆាំង ដែលមានការបែកបាក់គ្នាខ្លាំងផងដែរ។ បើទោះបីជាមានការសម្របសម្រួលគ្នាដ៏ល្អមួយ ដែលបង្ហាញពីកម្លាំងបះបោររួមគ្នាក្នុងប្រតិបត្តិការ១០២៧ក្តី ក៏ក្រុមកម្លាំងតស៊ូនានានៅក្នុងប្រទេសនេះ នៅមិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នាទាំងស្រុងនោះឡើយ ដោយមិនមានទីបញ្ជាការកណ្តាលមួយ ហើយក្រុមជាច្រើនកំពុងចង់សម្រេចបានគោលបំណងរបស់ខ្លួនរៀងៗខ្លួន។
លោក Min Zaw Oo និយាយទៀតថា «ដូច្នេះ វាពិបាកណាស់នៅពេលនេះ ក្នុងការនិយាយថា តើចលនាតស៊ូនេះមានន័យយ៉ាងដូចម្តេចនោះ»។
ខណៈពេលក្រុមតស៊ូដែលមិនសូវស៊ីសង្វាក់គ្នានិងកំពុងព្យាយាមវាយដណ្តើមយកទឹកដី និងមានក្រុមខ្លះថែមទាំងមានសម្ព័ន្ធភាពធូរលុងផងនោះ បានធ្វើឱ្យមានការប្រជែងគ្នាក្នុងចំណោមពួកគេទាំងនោះ។ លោក Min Zaw Oo បានកត់សម្គាល់ថា ក្រុមប្រឆាំងចំនួនពីរនៅភាគខាងកើតប្រទេសបានចាប់ផ្តើមខ្វែងគំនិតគ្នារឿងយកពន្ធលើប្រជាជនក្នុងមូលដ្ឋាន ហើយក្រុមប្រឆាំងពីរទៀតនៅភាគខាងលិចប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ ដែលស្ថិតក្នុងក្រុមជនជាតិភាគតិច Chin បានប៉ះទង្គិចគ្នាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
លោកបន្ថែមទៀតថា៖ «នេះគ្រាន់តែជាបញ្ហាតូចមួយក្នុងបញ្ហាធំៗជាច្រើន។ ក្នុងពេលវេលាខាងមុខ នេះ យើងនឹងឃើញមានបញ្ហាជាច្រើនលេចឡើងថែមទៀត»។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ក្រុមចលនាតស៊ូអាចជួបការពិបាកខ្លាំងក្នុងពេលខាងមុខ ក្នុងការដណ្តើមយកទីតាំងបន្ថែមទៀតពីក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ខណៈកម្លាំងយោធាដកថយពីទីតាំងខ្សោយហើយផ្តោតការពង្រឹងការការពារនៅតាមតំបន់សំខាន់ៗមួយចំនួន។ លោក Min Zaw Oo និយាយទៀតថា ការព្យាករណ៍ក្នុងពេលអនាគតនោះគឺថា តើក្រុមចលនាតស៊ូ នៅភាគខាងកើតប្រទេសអាចកាត់ផ្តាច់ផ្លូវជាតិ ដែលតភ្ជាប់ទៅកាន់ទីក្រុងយ៉ាងហ្គូន និងទីក្រុង Mandalay ដែលជាទីក្រុងធំបំផុតពីររបស់ប្រទេសនេះដែរឬទេ ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះទីក្រុងទាំងពីរនេះ កំពុងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងយ៉ាងណែនរបស់របបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា។
ស្របពេលដែលរបបសឹកកំពុងបន្តបាត់បង់ទីតាំងនោះ ពួកគេព្រមានថា វាអាចមានអំពើហិង្សាកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀតជាពិសេសលើជនស៊ីវិល ដូចអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅភាគឦសានប្រទេស ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ១០២៧របស់ក្រុមចលនាប្រឆាំង។
អង្គការសហប្រជាជាតិនិយាយថា ក្នុងចំណោមជនចាកចោលទីលំនៅ២លាន៣សែននាក់ ដែលបណ្តាលមកពីការវាយប្រយុទ្ធគ្នាចាប់តាំងពីក្រោយថ្ងៃរដ្ឋប្រហារមក ជនភៀសខ្លួនចំនួន១ភាគ៣ បានរត់គេចពីផ្ទះសម្បែងរបស់គេ ក្នុងរយៈពេលតែ៣ខែកន្លងទៅនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក Horsey បន្តលើកឡើងដូច្នេះទៀតថា «ក្រុមយោធាប្រហែលជាមិនមានលទ្ធភាពអាចយកឈ្នះលើពួកចលនាតស៊ូនោះឡើយ ប៉ុន្តែរបបយោធានេះនៅមានសមត្ថភាពពេញលេញនៅឡើយ ក្នុងការបង្កអំពើហិង្សា ជាពិសេសទៅលើគោលដៅនៃជនស៊ីវិល»។
ចំណែកលោក Mathieson វិញបានយល់ស្របដូចគ្នានេះថា៖ «ពួកគេអាចធ្វើឱ្យមានភាពកាន់តែច្របូកច្របល់ខ្លាំងឡើងថែមទៀត និងអាចនៅតែបន្តព្យុះភ្លៀងក្នុងពេលដ៏យូរទៅមុខទៀត។ លោកបន្ថែមទៀតថា ក្នុងចំណោមប្រភពជាច្រើនរបស់លោកក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងក្នុងចំណោមក្រុមកម្លាំងឧទ្ទាមនោះ «អ្នកដែលមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំងបំផុតនោះមិនជឿថា រឿងនេះនឹងអាចបញ្ចប់ទៅដោយងាយៗនោះឡើយ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោកជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
